Poolse cultuur bij de OBA Oosterdok

Eind mei 2022 was de opening van de Poolse boekencollectie van zo’n 450 titels in de Openbare Bibliotheek in Amsterdam. Igno van Waesberghe, honorair consul van de Republiek Polen, knipte traditioneel het lint door. Ook was het de officiële start van de samenwerking van OBA met Stichting Polish Culture NL in het kader van het Huis van alle Talen in OBA.

In Amsterdam wonen zo’n negenduizend Polen in en ook heeft onze hoofdstad historische banden met Polen. De Poolse taal is inmiddels de zesde taal die in Nederland gesproken wordt. Voor zowel de Polen in en rond Amsterdam als anderen die geïnteresseerd zijn in de Poolse literatuur en taal biedt de collectie Pools werk in het Pools en in Nederlandse vertalingen. Ook bevat de collectie Nederlands werk in Poolse vertalingen.

 

Rijke literaire traditie

Polen heeft een rijke literatuur van kwalitatief hoogstaand niveau. Het is niet zonder reden dat Polen vijf Nobellaureaten voor literatuur kent.  De bekendste zijn die van de dichteres Wisława Szymborska en de schrijfster Olga Tokarczuk. Tokarczuk schreef haar magnum opus (900 blz.) De Jacobsboeken enkele jaren geleden. En gelaagd boek dat speelt in de 18^e eeuw rond de reizen van de zelfbenoemde Joods mystieke sekteleider en oplichter Jacob Frank. Het boek speelt zich af van Turkije tot aan de Pools-Baltische kust, zeven toenmalige grenzen overschrijdend met drie grote godsdiensten. De complexe relatie met de katholieke Poolse adelwordt in een briljante stijl verwoord. Het boek is bij conservatieve delen van de Poolse bevolking omstreden mede doordat het ingaat op de ontwikkeling van het rooms katholieke antisemitisme. Lees meer in een recensie van dit boek.

 

Panelgesprek

Het boek van Tokarczuk is briljant vertaald door Karol Lesman, die er de Martinus Nijhoff prijs (de P.C.Hoofdprijs voor vertalers) mee won. Lesman maakte met Pieter van Os, Iwona Mączka (vertaler) en Krzysztof Dobrowolski – Onclin (kunsthistoricus) deel uit van een literair panel.

Polen stond meer dan 100 jaar niet op de wereldkaart (de Pools delingen), tot aan het eind van de eerste wereldoorlog. In die periode was de taal en de literatuur het bindmiddel waarmee Polen zijn identiteit kon bewaren. Daarmee biedt de literatuur inzicht biedt in het Poolse verleden, stelde Dobrowolski.

Samenwerking schrijver en vertaler

Pieter van Os heeft een veelgelezen boek geschreven over de overlevingsgeschiedenis van een jonge Poolse Joodse vrouw die ontsnapte tijdens de tweede wereldoorlog uit het getto van Warschau en uiteindelijk in Amstelveen terecht kwam. Met deze succesvolle non-fictie roman getiteld Liever dier dan mens won hij de Libris Geschiedenis Prijs 2020 en de Brusse prijs.

Het boek verscheen in 2021 ook in Polen in een vertaling van Iwona Mączka en is inmiddels in het Duits en Engels vertaald (lees meer bij Letterfonds). In het panelgesprek gaven Pieter en Iwona een interessant inkijkje in de samenwerking tussen schrijver en vertaler en het belang van een goede afstemming over bronnen bij een non-fictie werk.

Verslag in NRC

Als u nog meer wilt lezen over de opening? In NRC verscheen het artikel: Poolse boeken vullen nu vele schappen.

Projecten op stapel voor dit najaar

Voor het najaar heeft de stichting Polish Culture NL een aantal projecten op stapel staan zoals, samen met partner OBA, een dag over taaldiversiteit en een filmfestival rond Poolse componisten van filmmuziek. Op 4 september treed het met Grammy-bekroond jazzensemble Pawlik Trio in het Bimhuis. Dit kwam tot stand in samenwerking met het Bimhuis, MMusic en Polen in Beeld.

De foto’s van de opening zijn gemaakt door Kasia Giska.