Życie i twórczość Agnieszki Holland to fascynująca podróż kobiety, której pasja, siła i nieustająca kreatywność zmieniły sposób, w jaki myślimy o filmie oraz jego roli w poruszaniu kwestii moralnych i politycznych. Holland, utalentowana i ambitna reżyserka, zawsze była dumna ze swojego polskiego pochodzenia, choć okoliczności zmusiły ją do życia na emigracji. Mimo trudności, nigdy nie straciła głębokiego związku z Europą i problemami tożsamościowymi, które wielokrotnie były obecne w jej twórczości.
Polityczne turbulencje
Urodzona w komunistycznej Polsce, Holland dorastała w świecie politycznych represji, co znacząco wpłynęło na jej przyszłe wybory. Nie pozwolono jej kontynuować studiów w Państwowej Wyższej Szkole Filmowej w Łodzi. Niezrażona opuściła Polskę i przeniosła się do Pragi, gdzie w 1971 roku ukończyła FAMU, Szkołę Filmową i Telewizyjną Akademii Sztuk Scenicznych.
Początki kariery
Po powrocie do Polski, Holland związała się z „kinem moralnego niepokoju” – grupą młodych reżyserów, którzy poprzez swoje filmy wyrażali sprzeciw wobec systemu. Zaczynała jako asystentka Krzysztofa Zanussiego, a pod okiem mistrza Andrzeja Wajdy szybko rozwinęła skrzydła. Jej debiut fabularny, Aktorzy prowincjonalni (1978), przyniósł jej międzynarodowe uznanie, a nagroda krytyków na Festiwalu w Cannes w 1980 roku otworzyła drzwi do światowej kariery.
Emigracja i międzynarodowy przełom
Lata 70. i 80. to czas napięć społecznych i politycznych w Polsce, a filmy Holland odzwierciedlały te trudne realia. Tytuły takie jak Gorączka (1980) i Kobieta samotna (1981) poruszały tematykę jednostki uwikłanej w represyjny system. Gdy w 1981 roku wprowadzono stan wojenny, Holland podjęła trudną decyzję o pozostaniu na emigracji we Francji, gdzie kontynuowała swoją karierę.
Tematy
W 1985 roku świat zauważył jej talent dzięki filmowi Gorzkie żniwa, który zdobył nominację do Oscara. Kolejnym wielkim sukcesem był film Europa, Europa (1990) – wstrząsająca opowieść o żydowskim chłopcu udającym nazistę, który przyniósł jej Złoty Glob i drugą nominację do Oscara. Od tego momentu jej twórczość przybierała różne formy, od filmów historycznych po adaptacje literackie, jak choćby Tajemniczy ogród (1993) czy Plac Waszyngtona (1997).
Od filmu do telewizji
Współpracując z legendami polskiego kina, takimi jak Krzysztof Kieślowski i Andrzej Wajda, Holland wciąż poszerzała swoją artystyczną perspektywę. Równocześnie odcisnęła swoje piętno w telewizji, reżyserując odcinki takich hitowych seriali jak The Wire czy The Killing.
Moralna wizja
Jej najnowszy film, Zielona granica, który zdobył Nagrodę Specjalną Jury na Festiwalu Filmowym w Wenecji, to dowód na jej niezachwiane zaangażowanie w poruszanie moralnych i politycznych dylematów współczesnego świata.
Twórczość Agnieszki Holland to nie tylko sztuka – to głębokie, emocjonalne doświadczenie, które zmusza widzów do refleksji nad najważniejszymi problemami współczesności. Jej filmy zawsze dotykają serc, odkrywając trudne prawdy o świecie i o nas samych.
Bożena Kopczyńska Wrzesień 2024
