Poolse sporen in Amsterdam

Poolse sporen in Amsterdam 
Tentoonstelling en Stadswandeling

Ben je bekend met Poolse sporen in Amsterdam? 

Wie langs de Amsterdamse grachten loopt, ziet het misschien niet, maar de stad heeft een diepe historische band met Polen, letterlijk onder onze voeten, in de houten palen uit Poolse bossen onder veel oude gebouwen. De tentoonstelling Poolse Sporen in Amsterdam laat zien hoe Polen de stad mede vormgaven, van handel en kunst tot migratie en cultuur.
Een bijzondere viering van 750 jaar Amsterdam!

Tentoonstelling

Stadswandeling

Ontdek bijzondere plekken met een Poolse connectie en laat je meevoeren door fascinerende verhalen over kunstenaars, verzetshelden en historische gebeurtenissen die Amsterdam en Polen nauw verbinden.  Tijdens de tentoonstelling kun je mee met een stadswandeling langs Poolse sporen in Amsterdam. 
Inschrijven via info(at)polishculture.nl

Als multiculturele stad, waar zich vroeger en nu steeds nieuwe bevolkingsgroepen vestigen, heeft Amsterdam veel zichtbare sporen van Poolse immigranten. Dit is geen toeval: Amsterdam en Polen delen een lange geschiedenis die begon bij handelsrelaties zo’n 700 jaar geleden. De Stichting Polish Culture NL wil deze onderbelichte historische feiten onder de aandacht brengen en zo de bijdrage van Polen bekender maken. 
Amsterdam en Polen hebben namelijk meer gemeen dan je op het eerste gezicht zou denken. Veel oude Amsterdamse gebouwen staan op houten palen uit Polen, en schilderijen in de Lage Landen werden vaak geschilderd op eiken panelen uit het Oostzeegebied. Polen leverde niet alleen hout en graan, maar speelde ook een belangrijke rol in de Europese politiek en cultuur tijdens de Gouden Eeuw. 
Rembrandts schilderij De Poolse Ruiter uit circa 1655 toont een Poolse edelman. Prins Lubomirski studeerde in de XVIIe eeuw in Leiden. Hij haalde architect Tielman van Gameren over om naar Polen te gaan, waar veel van zijn gebouwen tot op heden nog staan. 

De IJgracht (Buitenkant), rechts het oorspronkelijke pakhuis De Pool. In 1670 gebouwd in opdracht van koopman Isaac Pool. Tekening uit 1757 van Jan de Beijer. Beeld: Stadsarchief Amsterdam
De gevelsteen De Pool in de gevel van de Alan Turingschool in de Poolstraat op Wittenburg. Beeld: Stadsarchief Amsterdam
De Poolse Ruiter van Rembrandt van Rijn 1655. Wikimedia Commons / Frick Collection

Ook zijn er veel Poolse immigranten geweest die duidelijke sporen in Amsterdam hebben achtergelaten. Van het iconische Tuschinski Theater tot straatnamen zoals Henri Polaklaan en pakhuis De Pool – de Poolse aanwezigheid is overal in de stad zichtbaar.
Migratie is van alle tijden. De sporen daarvan vormen een belangrijk deel van ons collectieve geheugen en zijn integraal onderdeel van het huidige land en de samenleving.
Nu Amsterdam 750 jaar geschiedenis viert, is het een perfect moment om stil te staan bij een vaak vergeten hoofdstuk: de eeuwenlange band met Polen.

Gevelsteen Pool in de Kerkstraat 322. Foto: Marion Golsteijn
Koninklijk Theater Tuschinski. Foto: DirkvdM

Meer lezen? Ontdek nog meer verhalen op de website van de Gemeente Amsterdam: Ben je bekend met Poolse sporen in Amsterdam?

Programma

Tijdens de tentoonstelling vinden op dezelfde locatie, in de Keizersgrachtkerk, ook parallelle presentaties en andere evenementen plaats.

30 augustus, 17.00 
Officiële opening (een besloten evenement)

14 september, 14.00
Educatieve sessie voor kinderen
Het Geheim van de Zeven Schepen / Sekret siedmiu statków holenderskich w Gdańsku
Justyna Wubs – Mrozewicz 

14 september, 16.00
De Poolse bijdrage aan de bevrijding
Hans Kardol 

Presentaties

Presentatie: De Poolse bijdrage aan de bevrijding

Note the 1st Polish Armoured Division regimental badge on his BSA M20 motorcycle fuel tank. Copyright: © IWM. Original Source: http://www.iwm.org.uk/collections/item/object/205224213

Hans Kardol

Dat Polen meevochten voor onze bevrijding tijdens de Tweede Wereldoorlog is voor veel mensen onbekend of slechts gedeeltelijk bekend. Zo kennen steeds meer mensen ‘De Poolse Bevrijders van Breda’ en de ‘Polen van Driel’ die meevochten bij operatie Market Garden. Dat in heel Nederland sporen te vinden zijn van Poolse bevrijders is veel minder bekend of zelfs volledig onbekend. Met deze lezing maak je kennis met de Poolse bijdrage en de prijs die Polen daarvoor betaalde. Ook ontdek je hoe de Polen vanuit hun land uiteindelijk in Nederland terecht kwamen. Voor velen was het letterlijk een wereldreis van meerdere maanden waar we nu in een Europa zonder grenzen in een dag naar toe rijden.
Ook nemen we mee wat de Tweede Wereldoorlog betekende voor het vaderland van onze bevrijders en waarom hun bevrijding tot op 1989 liet wachten. Natuurlijk kijken we ook naar specifiek Poolse sporen in Amsterdam en omgeving.

Presentatie: Het Geheim van de Zeven Schepen

B. F. Leizel wg F. A. A. Lohrmanna, „Widok Motławy”, ok. 1780, CMM/SM/1015

Justyna Wubs - Mroziewicz

Het Geheim van de Zeven Schepen is niet alleen de titel van een boek, maar ook van een presentatie die een evenement zal zijn bij de tentoonstelling Poolse Sporen in Amsterdam. De auteur van beide is Justyna Wubs – Mroziewicz, universitair hoofddocent middeleeuwse geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam. De presentatie, gebaseerd op de inhoud van het boek, zal een nogal ongebruikelijke blik werpen op het lot van zeven Nederlandse schepen die in 1564 de haven van Gdansk aandeden en daar, door een onverwachte wending van de gebeurtenissen, enige tijd moesten blijven.  De auteur laat zien hoe de geschiedenissen van Gdansk en Amsterdam met elkaar verweven waren en hoe nauw heden en verleden met elkaar verbonden zijn. Ze onthult ook de geheimen van het werk van professionele historici. Het boek is gericht op jongere lezers, maar het verhaal dat erin staat zal ook oudere publiek zeker interesseren.

Partners and Sponsors

De tentoonstelling Poolse Sporen in Amsterdam, georganiseerd in het kader van het 750-jarig bestaan van Amsterdam, is voornamelijk mogelijk gemaakt door de genereuze steun van Stichting Amsterdam 750, Keizersgrachtkerk,  en het Cultuurfonds. Met financiële steun van de Poolse Ambassade in Den Haag en het Pools Bureau voor Toerisme, en benadrukt het belang van het bouwen van culturele bruggen tussen Amsterdam en Polen.